توضیح

قالب میزی در بتن‌ریزی: روشی نوین و کارآمد

مقدمه

قالب میزی یک سیستم قالب‌بندی پیشرفته و بالا رونده است که برای بتن‌ریزی در پروژه‌های بزرگ مانند ساختمان‌های بلندمرتبه، پل‌ها و سازه‌های صنعتی استفاده می‌شود. این سیستم شامل یک سکوی افقی است که قالب‌ها روی آن نصب می‌شوند و پس از هر مرحله بتن‌ریزی، به سمت بالا حرکت می‌کند. سیستم قالب بندی میزی یکی از سیستم های اجرای دالهای بتنی تخت، گسترده و یکنواخت، در پلانهایی با تراکم اجزای عمودی سازه ای کمتر، خصوصاً در سازه های بلندمرتبه با پلان طبقاتی تکرارپذیر ، می باشد که دارای سرعت اجرای بسیار بالا در اتمام پروژه های بلندمرتبه سازی با کیفیت بالای سطوح تمام شده بتنی می باشد.

1. تعریف قالب میزی

قالب میزی نوعی سیستم قالب‌بندی است که به صورت افقی و بالا رونده عمل می‌کند. این سیستم معمولاً از یک سکوی بزرگ (شبیه به میز) تشکیل شده است که روی آن قالب‌های بتن‌ریزی نصب می‌شوند. پس از بتن‌ریزی و گیرش اولیه بتن، کل سیستم به سمت بالا حرکت می‌کند تا عملیات بتن‌ریزی در سطوح بالاتر انجام شود. این روش به دلیل سرعت بالا و کاهش هزینه‌های نیروی انسانی، به یکی از روش‌های محبوب در پروژه‌های بزرگ تبدیل شده است.

2. اجزای اصلی قالب میزی

• سکوی اصلی (Platform): بخش اصلی قالب میزی که به صورت افقی عمل می‌کند و قالب‌ها روی آن نصب می‌شوند.
• قالب‌ها (Forms): بخش‌هایی که شکل نهایی بتن را تعیین می‌کنند و معمولاً از جنس فولاد یا چوب ساخته می‌شوند.
• سیستم بالابر (Lifting System): مکانیزمی که سکوی اصلی را به سمت بالا حرکت می‌دهد. این سیستم ممکن است هیدرولیکی، مکانیکی یا ترکیبی از هر دو باشد.
• پایه‌های حمایتی (Supports): پایه‌هایی که سکوی اصلی را در ارتفاع مورد نظر نگه می‌دارند و از ثبات سیستم اطمینان حاصل می‌کنند.

3. مزایای قالب میزی

• سرعت بالای قالب بندی سقف بدلیل حداکثر ابعاد میزها (3×5=15 متر مربع) بصورت یکپارچه
• راندمان بالا و نتیجتاً سرعت بالای اتمام پروژه بدلیل انتقال میزها بصورت یکپارچه به طبقات فوقانی و حذف هرباره عملیات مونتاژ و دمونتاژ این قالبها.
• زمان قالب بندي معادل يك پنجم سيستم قالب بندي سنتی براي اجراي دالهاي تخت
• نیاز به نیروی قالب بند نیمه ماهر بدلیل طراحی سیستماتیک قالبهای میزی
• کیفیت بالای سطوح تمام شده بتن و یکنواختی آن بدلیل استفاده از رویه پلای وودی در قالبهای میزی
• سرعت بالای مونتاژ اولیه در کارگاه، بدلیل امکان بارگیری و ارسال دك فوقانی میزها بصورت مونتاژ شده
• اقتصادی نمودن پروژه ها بدلیل سرعت بالای کاربرد و کاهش زمان اجرا و هزینه نیروی انسانی

4. معایب قالب میزی

• هزینه اولیه بالا: طراحی و ساخت قالب میزی نیاز به سرمایه‌گذاری اولیه قابل توجهی دارد.
• نیاز به تخصص: نصب و استفاده از این سیستم به نیروی متخصص و آموزش‌دیده نیاز دارد.
• محدودیت در شکل‌پذیری: قالب میزی برای سازه‌هایی با شکل‌های پیچیده و غیرمتعارف ممکن است مناسب نباشد.

5. کاربردهای قالب میزی

• ساختمان‌های بلندمرتبه: قالب میزی به دلیل سرعت و کارایی بالا، برای ساخت سازه‌های بلندمرتبه بسیار مناسب است.
• پل‌ها و سازه‌های عظیم: در پروژه‌های بزرگی مانند پل‌ها و سدها، قالب میزی می‌تواند به سرعت بخشیدن به فرآیند ساخت کمک کند.
• سازه‌های صنعتی: در ساخت کارخانه‌ها و انبارهای بزرگ، این سیستم به دلیل قابلیت بتن‌ریزی پیوسته، بسیار مفید است.

6. مراحل اجرای قالب میزی

1. طراحی و برنامه‌ریزی: در این مرحله، سیستم قالب میزی بر اساس نیازهای پروژه طراحی می‌شود.
2. نصب سکوی اصلی: سکوی اصلی و قالب‌ها در محل مورد نظر نصب می‌شوند.
3. بتن‌ریزی: بتن در قالب‌ها ریخته می‌شود و پس از گیرش اولیه، سیستم به سمت بالا حرکت می‌کند.
4. تکرار فرآیند: این فرآیند تا رسیدن به ارتفاع نهایی سازه تکرار می‌شود.

7. مکانیزم حرکت قالب میزی چگونه است؟

قالب میزی از یک سیستم بالابر (Lifting System) استفاده می‌کند که معمولاً به دو صورت عمل می‌کند:

• هیدرولیکی: با استفاده از جک‌های هیدرولیکی که نیروی بالابر را تأمین می‌کنند.
• مکانیکی: با استفاده از وینچ‌ها یا سیستم‌های قرقره‌ای.
  این سیستم‌ها پس از گیرش اولیه بتن (معمولاً پس از ۱۲ تا ۲۴ ساعت)، سکوی قالب را به اندازه یک طبقه (حدود ۳ تا ۴ متر) به سمت بالا حرکت می‌دهند.

8. مقاومت قالب میزی در برابر بارهای وارده چگونه تأمین می‌شود؟

مقاومت قالب میزی به عوامل زیر بستگی دارد:

• جنس قالب: معمولاً از فولاد با مقاومت بالا (High-Strength Steel) یا آلومینیوم استفاده می‌شود.
• طراحی سازه‌ای: قالب میزی باید بتواند بارهای مرده (وزن بتن)، بارهای زنده (نیروی کارگران و تجهیزات) و بارهای جانبی (باد و زلزله) را تحمل کند.
• پایه‌های حمایتی: این پایه‌ها باید به گونه‌ای طراحی شوند که پایداری سیستم را در حین عملیات بتن‌ریزی و حرکت قالب تضمین کنند.

9. دقت ابعادی در قالب میزی چگونه کنترل می‌شود؟

دقت ابعادی در قالب میزی به دلیل استفاده از مواد با کیفیت بالا و طراحی مهندسی دقیق، بسیار بالاست. کنترل دقت از طریق:

• الزامات طراحی: رعایت استانداردهای بین‌المللی مانند ACI (انستیتو بتن آمریکا) و Eurocode.
• بازرسی‌های دوره‌ای: بررسی ابعاد و تراز بودن قالب قبل از هر مرحله بتن‌ریزی.
• سیستم‌های اندازه‌گیری: استفاده از لیزر یا GPS برای اطمینان از دقت در ارتفاع و موقعیت قالب.

10. چه نوع بتن‌هایی با قالب میزی قابل استفاده هستند؟

قالب میزی با انواع بتن‌ها سازگار است، از جمله:

• بتن معمولی (Normal Concrete): با مقاومت ۲۰ تا ۴۰ مگاپاسکال.
• بتن با عملکرد بالا (HPC): با مقاومت بیش از ۴۰ مگاپاسکال.
• بتن خودتراکم (SCC): که نیاز به ویبره ندارد و برای قالب‌های پیچیده مناسب است.
• بتن الیافی (Fiber-Reinforced Concrete): برای افزایش مقاومت در برابر ترک‌خوردگی.

نتیجه‌گیری

قالب میزی به عنوان یک روش نوین و کارآمد در بتن‌ریزی، نقش مهمی در صنعت ساخت‌وساز ایفا می‌کند. این سیستم با ارائه مزایایی مانند سرعت بالا، کاهش هزینه‌ها و بهبود کیفیت بتن، به یکی از گزینه‌های برتر برای پروژه‌های بزرگ تبدیل شده است. با این حال، نیاز به سرمایه‌گذاری اولیه و تخصص فنی، چالش‌هایی است که باید در نظر گرفته شود. با پیشرفت فناوری، انتظار می‌رود قالب میزی به ابزاری پیشرفته‌تر و هوشمندتر تبدیل شود که نیازهای پروژه‌های آینده را به طور کامل برآورده کند.