پروژه بانک ملت

پروژه ساختمان بانک ملت یکی از شاخص‌ترین و عظیم‌ترین پروژه‌های عمرانی در سطح کشور است که با هدف تمرکززدایی و ایجاد فضایی مدرن برای مدیریت کلان بانکی طراحی و اجرا شده است. این پروژه با زیربنای تقریبی ۷۹،۰۰۰ مترمربع و در ۳۶ طبقه، نه تنها یک ساختمان اداری، بلکه نمادی از قدرت مهندسی و توانمندی‌های داخلی در عرصه ساخت‌وسازهای بلندمرتبه محسوب می‌شود. کارفرمای این پروژه، اداره سرمایه گذاری بانک ملت، با در نظر گرفتن چشم‌اندازهای بلندمدت و نیاز به فضاهای استاندارد، دستور ساخت این برج را صادر کرد که اجرای آن با چالش‌ها و ظرافت‌های فنی بسیاری همراه بوده است.

یکی از ویژگی‌های بارز این پروژه، استفاده از تکنولوژی‌های روز دنیا در ساخت و نصب سازه است. اسکلت فلزی پیچ و مهره‌ای این برج با وزنی حدود ۸،۸۰۰ تن، نشان‌دهنده عظمت و حجم کار انجام شده در آن است. اجرای چنین سازه‌ای نیازمند دقت میلی‌متری و استفاده از ماشین‌آلات پیشرفته‌ای بود که توسط شرکت‌های مجری توانمند تأمین گردید. این ساختمان با قرارگیری در یکی از نقاط استراتژیک شهری، به عنوان یک لندمارک (Landmark) یا نشانه شهری شناخته می‌شود و تأثیر بسزایی در تعریف خط آسمان منطقه و پرستیژ کاری بانک ملت داشته است.

تاریخچه و قدمت بانک ملت؛ از تأسیس تا توسعه مدرن

بانک ملت به عنوان یکی از ستون‌های اصلی نظام بانکداری ایران، دارای پیشینه‌ای غنی است. سال تاسیس بانک ملت به سال ۱۳۵۸ بازمی‌گردد، زمانی که با ادغام چندین بانک خصوصی پیش از انقلاب، این بانک بزرگ متولد شد. قدمت بانک ملت و تجربه بیش از چهار دهه فعالیت در عرصه پولی و مالی کشور، ایجاب می‌کرد تا زیرساخت‌های فیزیکی و ساختمانی این مجموعه نیز همگام با اعتبار و گستردگی خدمات آن رشد کند. در طول این سال‌ها، بانک ملت همواره تلاش کرده است تا با به‌روزرسانی سیستم‌ها و ساختمان‌های خود، خدماتی در خور شأن مشتریان ارائه دهد.

ضرورت احداث پروژه برج بانک ملت نیز از دل همین تاریخچه و نیاز به نوسازی بیرون آمد. با گذشت زمان و گسترش دایره خدمات، ساختمان‌های قدیمی دیگر پاسخگوی نیازهای مدرن اداری و فنی نبودند. از این رو، مدیران ارشد تصمیم به احداث سازه‌ای گرفتند که نه تنها نیازهای فعلی را پوشش دهد، بلکه برای دهه‌های آینده نیز کارایی داشته باشد. تاریخچه بانک ملت نشان می‌دهد که این بانک همواره در پذیرش نوآوری پیشگام بوده و ساخت این برج نیز امتداد همان تفکر توسعه‌گرا در کالبد معماری و شهرسازی است.

معماری و طراحی برج بانک ملت تهران

طراحی برج بانک ملت تهران با الهام از اصول معماری مدرن و پایدار انجام شده است تا علاوه بر زیبایی بصری، کارایی انرژی و فضایی را نیز به حداکثر برساند. در طراحی نمای این برج، تلاش شده است تا با استفاده از متریال‌های نوین و ترکیب شیشه و فلز، جلوه‌ای از شفافیت و صلابت توأمان به نمایش گذاشته شود. اگر به عکس بانک ملت جدید و ماکت‌های اولیه آن نگاه کنید، متوجه خواهید شد که فرم کلی ساختمان به گونه‌ای طراحی شده که در برابر بادهای غالب مقاوم بوده و بیشترین بهره را از نور طبیعی ببرد، که این امر منجر به کاهش مصرف انرژی در طول روز می‌شود.

علاوه بر نمای بیرونی، معماری داخلی ساختمان بانک ملت نیز با رویکرد “فضای باز اداری” و انعطاف‌پذیری بالا طراحی شده است. ارتفاع سقف‌ها، چیدمان ستون‌ها و دسترسی‌های عمودی (آسانسورها و پله‌ها) به گونه‌ای محاسبه شده‌اند که تردد در ۳۶ طبقه این برج با کمترین ترافیک انسانی صورت پذیرد. اداره کل مهندسی ساختمان بانک ملت با نظارت دقیق بر روند طراحی، اطمینان حاصل کرده است که تمامی استانداردها، از جمله مباحث مقررات ملی ساختمان و استانداردهای بین‌المللی طراحی برج‌های بلندمرتبه، در جای‌جای این پروژه رعایت شود تا محیطی ایمن و آرام برای کارکنان و مراجعین فراهم گردد.

مشخصات فنی سازه؛ شاهکار اسکلت فلزی

مهم‌ترین بخش فنی این پروژه، سازه عظیم فلزی آن است که با سیستم پیچ و مهره‌ای (Bolted Connections) اجرا شده است. وزن تقریبی ۸،۸۰۰ تن فولاد در این سازه به کار رفته که مهاربندی و ایستایی آن در برابر زلزله و بارهای جانبی را تضمین می‌کند. در پروژه‌هایی با این مقیاس، ساخت اسکلت فلزی نیازمند دانش فنی بسیار بالا و تجهیزات کارخانه‌ای دقیق است، زیرا کوچک‌ترین خطا در سوراخ‌کاری یا جوشکاری قطعات می‌تواند در ارتفاعات بالا منجر به عدم تراز شدن سازه شود. این سازه به گونه‌ای طراحی شده که بارهای ثقلی و جانبی را به بهترین شکل ممکن به فونداسیون منتقل کند.

استفاده از اتصالات پیچ و مهره‌ای به جای جوشکاری در محل (در اکثر اتصالات اصلی)، سرعت اجرا را به شدت افزایش داده و کیفیت اتصالات را تضمین کرده است. قطعات این سازه عظیم در کارخانه تولید و پس از کنترل کیفیت دقیق، به محل پروژه حمل شده‌اند. فرآیند نصب این اسکلت فلزی در ارتفاع، یکی از چالش‌برانگیزترین مراحل ساختمانی بانک ملت بوده است که با رعایت دقیق پروتکل‌های ایمنی و مهندسی انجام پذیرفت. این نوع سازه علاوه بر سبکی نسبت به سازه‌های بتنی مشابه، شکل‌پذیری بسیار خوبی در برابر نیروهای لرزه‌ای از خود نشان می‌دهد که برای شهر تهران یک مزیت حیاتی است.

نقش شرکت عمران ساختمان بوذرجمهر (OSB) در اجرا

اجرای پروژه‌ای با این ابعاد و پیچیدگی، نیازمند حضور پیمانکاری قدرتمند و با تجربه بود که بتواند مدیریت همزمان منابع انسانی، ماشین‌آلات و تأمین مصالح را بر عهده گیرد. شرکت عمران ساختمان بوذرجمهر (OSB) به عنوان یکی از بازوهای اجرایی توانمند، نقش کلیدی در پیشبرد این پروژه ایفا کرده است. استفاده از دستگاه‌های تمام اتوماتیک روز دنیا که در اختیار این شرکت و گروه صنعتی بوذرجمهر قرار دارد، باعث شد تا فرآیند ساخت و نصب قطعات با سرعتی فراتر از روش‌های سنتی و با دقتی مثال‌زدنی انجام شود.

این شرکت با بهره‌گیری از نیروهای متخصص داخلی و دانش روز مدیریت پروژه، توانست عملیات نصب در ارتفاع بالا را با بالاترین استانداردهای ایمنی (HSE) مدیریت کند. حضور گروه صنعتی بوذرجمهر در این پروژه نشان داد که توان فنی مهندسی شرکت‌های ایرانی برای اجرای ابرسازه‌ها کاملاً قابل اتکا است. هماهنگی میان تیم‌های مهندسی، تدارکات و اجرا در این شرکت، باعث شد تا چالش‌های مربوط به حمل و نصب قطعات سنگین در ترافیک شهری تهران و محدودیت‌های کارگاهی به حداقل برسد و پروژه طبق برنامه زمان‌بندی پیش رود.

اهمیت قالب‌بندی و بتن‌ریزی در فونداسیون و سقف‌ها

اگرچه سازه اصلی برج بانک ملت فلزی است، اما نقش بتن در فونداسیون، دیوارهای حائل و سقف‌های کامپوزیت (عرشه فولادی یا مشابه) غیرقابل انکار است. برای اجرای دقیق این بخش‌های بتنی، نیاز به سیستم‌های قالب‌بندی مدرن و باکیفیت بود. پیمانکاران پروژه با خرید قالب بتن استاندارد و مدولار، توانستند سطوح بتنی اکسپوز و باکیفیتی را اجرا کنند که علاوه بر استحکام، سطحی صاف و یکدست را برای مراحل بعدی نازک‌کاری فراهم آورد. کیفیت قالب‌ها تأثیر مستقیمی بر سلامت بتن و جلوگیری از کرمو شدن یا نشتی شیره بتن دارد.

اجرای هسته‌های برشی بتنی یا دیوارهای حائل در طبقات منفی که فشار خاک را تحمل می‌کنند، نیازمند قالب‌های خاص و مقاوم بود. استفاده از تجهیزات قالب‌بندی مناسب باعث شد تا سرعت بتن‌ریزی افزایش یابد و ایمنی کارگران در حین کار در طبقات منفی و ارتفاعات تضمین شود. دقت در تراز بودن قالب‌ها و کیفیت اتصالات آن‌ها، مکمل دقت در ساخت اسکلت فلزی بود و ترکیبی از فولاد و بتن را پدید آورد که تضمین‌کننده عمر مفید طولانی ساختمان بانک ملت است.

ویژگی‌های ایمنی و نصب در ارتفاع بالا

کار در ارتفاع ۳۶ طبقه، خطرات و چالش‌های منحصر به فردی دارد که مدیریت آن نیازمند پروتکل‌های سخت‌گیرانه است. در پروژه بانک ملت، نصب سازه فلزی در ارتفاع با استفاده از تاورکرین‌های پیشرفته و تیم‌های تخصصی کار در ارتفاع (Rope Access یا بسکت‌های ایمن) انجام شد. وزش باد در ارتفاعات بالا می‌تواند تعادل قطعات معلق را برهم بزند، اما مهندسان پروژه با محاسبات دقیق و استفاده از مهارکننده‌های موقت، عملیات نصب را بدون حادثه جدی پیش بردند.

علاوه بر ایمنی حین ساخت، ایمنی دوران بهره‌برداری نیز در طراحی لحاظ شده است. سیستم‌های هوشمند اعلام و اطفاء حریق، پله‌های فرار استاندارد با فشار مثبت هوا (برای جلوگیری از ورود دود) و شیشه‌های مقاوم در برابر حرارت و ضربه، از جمله ویژگی‌های ایمنی برج بانک ملت تهران هستند. این ساختمان به گونه‌ای طراحی شده که در صورت بروز هرگونه بحران، تخلیه اضطراری هزاران نفر از کارکنان و ارباب‌رجوع در کمترین زمان ممکن و با حداکثر ایمنی صورت پذیرد.

تأثیرات اقتصادی و جایگاه شرکت‌های تابعه

پروژه ساختمان بانک ملت فراتر از یک سازه فیزیکی، محرکی برای اقتصاد منطقه و شرکت‌های وابسته بوده است. شرکت‌های بانک ملت و هلدینگ‌های زیرمجموعه مانند شرکت‌های ساختمانی، تأسیساتی و فناوری اطلاعات، در جریان ساخت این پروژه فعال شده و گردش مالی قابل توجهی را تجربه کردند. این پروژه باعث ایجاد صدها شغل مستقیم و هزاران شغل غیرمستقیم در دوران ساخت شد و پس از بهره‌برداری نیز به عنوان یک هاب مالی، مرکز تصمیم‌گیری‌های کلان اقتصادی خواهد بود.

تجمیع ادارات مختلف در این برج باعث کاهش هزینه‌های سربار، حذف سفرهای درون‌شهری غیرضروری بین شعب و ادارات پراکنده، و افزایش بهره‌وری کارکنان می‌شود. همچنین، شرکت ساختمانی بانک ملت با اجرای موفق این پروژه، رزومه قدرتمندی برای خود ایجاد کرده که می‌تواند زمینه‌ساز صادرات خدمات مهندسی یا اجرای پروژه‌های بزرگ دیگر در سطح ملی باشد. ارزش افزوده ملکی این برج نیز به عنوان بخشی از دارایی‌های بانک، پشتوانه مالی محکمی برای سهامداران محسوب می‌شود.

اداره کل مهندسی ساختمان بانک ملت و نظارت عالیه

موفقیت هر پروژه عمرانی در گرو نظارت دقیق و کارفرمایی هوشمند است. اداره کل مهندسی ساختمان بانک ملت به عنوان متولی اصلی مباحث فنی در این بانک، وظیفه نظارت عالیه بر تمامی مراحل از خاکبرداری تا نازک‌کاری را بر عهده داشته است. کارشناسان این اداره با بررسی مداوم نقشه‌ها، متریال‌های ورودی و کیفیت اجرا، از انطباق کامل پروژه با استانداردهای تعریف شده اطمینان حاصل کردند. این اداره به عنوان پل ارتباطی میان مدیران ارشد بانک و تیم‌های اجرایی (پیمانکاران)، نقشی حیاتی در مدیریت زمان و هزینه پروژه ایفا کرده است.

علاوه بر نظارت فنی، این اداره مسئولیت هماهنگی با سازمان‌های شهری مانند شهرداری، سازمان نظام مهندسی و آتش‌نشانی را نیز بر عهده داشت تا مجوزهای لازم اخذ شده و پروژه بدون موانع قانونی پیش رود. تجربیات کسب شده توسط مهندسان اداره کل مهندسی ساختمان در جریان احداث برج بانک ملت، اکنون به عنوان یک سرمایه دانشی ارزشمند در سازمان باقی مانده و در پروژه‌های آتی تعمیر و نگهداری یا احداث شعب جدید در سراسر کشور مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

نتیجه‌گیری

پروژه برج بانک ملت، تجلی‌گاه تلاقی دانش مهندسی، مدیریت کارآمد و سرمایه‌گذاری هدفمند است. این ساختمان با تکیه بر سازه‌ای مستحکم به وزن ۸،۸۰۰ تن و معماری چشم‌نواز، نه تنها نیازهای عملیاتی بانک را مرتفع می‌سازد، بلکه به عنوان نمادی از توسعه‌یافتگی در پایتخت می‌درخشد. همکاری موثر میان کارفرما و پیمانکارانی همچون گروه صنعتی بوذرجمهر، اثبات کرد که با استفاده از تکنولوژی‌های مدرن و مدیریت صحیح، می‌توان بر چالش‌های ساخت‌وسازهای عظیم غلبه کرد.

در نهایت، این پروژه دستاوردی بزرگ برای صنعت ساختمان و بانکداری کشور محسوب می‌شود. از رعایت دقیق استانداردهای ایمنی و زیست‌محیطی گرفته تا ایجاد زیرساخت‌های مدرن فناوری اطلاعات مانند دیتاسنترها، همگی نشان از نگاهی آینده‌نگرانه در ساختار بانک ملت دارد. این برج سال‌ها استوار باقی خواهد ماند و به عنوان میراثی از دوران شکوفایی مهندسی ایران، به نسل‌های آینده خدمات ارائه خواهد داد.