ایوان بزرگ مصلای تهران (بزرگترین مسجد)
ایوان بزرگ مصلای تهران میان مسجد جامع (گنبدخانه) و گلدسته های اصلی بصورت قالب و پوسته ای به ارتفاع 72متر و دهانه 110 متر می باشد که نسبت به انواع معماری ایوان ها در مساجد، نوگرایانه و بدیع می باشد. این مجموعه هم اکنون در حال اجرا بوده و حدود 20856 متر مربع زیر بنا دارد. با توجه به تراکم بسیار بسیار بالای آرماتورها، عملاً امکان بکار بردن میان بلتهای کششی وجود نداشته و با توجه به نیاز به نمای سطح بتن اکسپوز تیم فنی گروه صنعتی بوذرجمهر برای نخستین بار اقدام به طراحی پانلهای یکپارچه سازگار با فشار هیدرواستاتیک ماکزیمم بتن خود تراکمی معادل 5/182 (کیلونیوتن بر متر مربع) بدون نیاز به هیچ میان بلت کششی برای پایه ها به ابعاد مقطع (5/3*5) متر و (5/2*5) متر و (20/1*3) متر به ارتفاع بتن 3/7متر در یک مرحله نمودکه قابلیت کاربرد در سیستم بالارونده در پایه های به ارتفاع 50/12 متر را نیز دارا می بود که هم اکنون نیمی از کل ارتفاع این پایه ها در حالت قائم و قوسی با این شیوه بدیع و منحصر بفرد قالب بندی، اجرا گردیده است.
پیمانکار: گروه تخصصی شهید رجایی
مهندس طاهردوست، مجری موسسه حرا از اجرای عملیات ساخت ایوان مسجد جامع در مصلای امام خمینی(ره) خبرداد و با اشاره به اینکه طراحی ایوان مسجد جامع مصلی از ۶ سال پیش آغاز شده گفت: به علت کیفیت پایین و تراکم آرماتورهای سازه، امکان اجرای ایوان به صورت قبل امکان پذیر نبود و بر همین اساس پس از بررسی دوباره و تایید کارشناسان از ۴ ماه پیش عملیات اجرایی این بخش با طراحی جدید شروع شده است.
وی ادامه داد: سازهای که برای ایوان طراحی شده به صورت کامپوزیت، ترکیبی از بتون و فولاد است که توسط گروه ایرانی و تحت نظر دکتر میرقادری طراحی شده است و «موسسه حرا» زیر مجموعه قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا مسئولیت ساخت آن را بر عهده دارد.
وی با بیان اینکه در حال حاضر قطعات فلزی این ایوان ساخته شده و در حال نصب است افزود: پس از نصب قطعات فلزی، زیرپایه ها نیز نصب شده و عملیات آرماتوربندی و قالب ریزی انجام خواهد شد.
طاهردوست همچنین به این مساله هم اشاره کرد که تا ۳ ماه آینده اسکلت بنای ایوان کامل خواهد شد و برای اتمام عملیات کلی سازه، ۳۰ ماه زمان احتیاج داریم.
وی با اشاره به اینکه صحن مرکزی مصلی در حال حاضر در واقع یک کارگاه اجرایی برای ساخت ایوان مسجدجامع است اضافه کرد: این ایوان ۱۱۰ متر دهانه دارد و ۱۱۰ متر طول. همچنین ارتفاع سازه این بنا نیز ۸۰ متر است که از جمله سازههای منحصر به فرد دنیا محسوب می شود. هر قاب حدود ۱۲ قطعه است و در مجموعه کل سازه چیزی حدود ۳۰۰ قطعه است.
مجری موسسه حرا با بیان اینکه بزرگترین تناژ قطعاتی که برای سازه ایوان بکار رفته حدود ۷۰ تن است و در ارتفاع ۸۰ متری نصب میشود افزود: البته قطعات فلزی این سازه با توجه به ابعاد، تعداد و قطعاتی که نیاز است ابتدا در کارخانه ساخته و پس از حمل در محل پروژه، قطعات با کمک جرثقیل ۴۵۰ تنی نصب می شود.
وی افزود: با توجه به اینکه قطعات این سازه سنگین و بزرگ هستند از جرثقیل های بزرگ و خاصی که قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا در اختیار دارد برای نصب این سازه ها استفاده شده است.
طاهردوست به امکان مشاهده این سازه از بزرگراههای رسالت، همت و مدرس هم اشاره کرد و با بیان اینکه محدوده اطراف شبستان نیز درحال کف سازی است گفت: پس از انجام عملیات اجرایی در کارگاه، محوطه اطراف شبستان با سنگ کف پوش خواهدشد.
وی تصریح کرد: مراحل طراحی، ساخت و نصب این سازه کم نظیر با همت مهندسان ایرانی انجام شده است.
ساخت ایوان بزرگ مصلای تهران به صورت رسمی در سال 1387 هجری شمسی (2007 میلادی) آغاز شد و هدف آن ایجاد مکانی شایسته برای برگزاری مراسمهای مذهبی، فرهنگی و اجتماعی بود. این پروژه به عنوان یک پروژه ملی و اسلامی در راستای ارتقاء فرهنگ و دین در ایران مطرح شد. انتخاب این محل به دلیل موقعیت جغرافیایی مناسب و دسترسی آسان به سایر نقاط تهران صورت گرفت.
اهداف ایجاد ایوان بزرگ مصلای تهران
- مراسمهای مذهبی: فراهم آوردن فضایی مناسب برای برگزاری نمازهای جماعت، مراسمهای ختم، و مناسبتهای مذهبی.
- فعالیتهای فرهنگی: ایجاد محیطی برای برگزاری نمایشگاههای کتاب، کنفرانسهای علمی و فرهنگی، و دیگر رویدادهای مرتبط با فرهنگ و هنر.
- اجتماعیبودن: محلی برای تجمع مردم و برگزاری مراسمهای اجتماعی، ملی و محلی.
معماری
معماری ایوان بزرگ مصلای تهران به عنوان یکی از افتخارات معماری اسلامی و ایرانی شناخته میشود. این بنا به سبکهای معماری اسلامی و ایرانی طراحی شده و دارای ویژگیهای منحصر به فردی است:
- ابعاد بزرگ: ایوان بزرگ مصلای تهران با مساحتی بالغ بر 700 هزار متر مربع، یکی از بزرگترین مساجد جهان به شمار میآید. ارتفاع گنبد اصلی این مسجد به 60 متر میرسد.
- گنبد و منارهها: گنبد بزرگ ایوان مصلای تهران با طراحی خاص، ارتفاع و زیبایی خاصی دارد، که نمادی از الطاف الهی و حاکمیت خداوند بر زمین است. منارههای مسجد که به زیبایی طراحی شدهاند، نمادهای اسلامی و معرف مساجد سنتی ایران هستند.
- نما و تزئینات: نمای خارجی مصلای تهران با استفاده از سنگهای طبیعی و سرامیکهای دستکاری شده و تزئینات آجری، جلوهای زیبا و منحصر به فرد به این بنا بخشیده است. تمام این تزئینات با دقت و هنرمندی در کنار هم قرار گرفته تا زیبایی و شکوه این مکان را دوچندان کند.
- فضاهای داخلی: فضای داخلی ایوان مصلای تهران شامل بخشهای مختلفی از جمله نمازخانه، سالنهای همایش، کتابخانه، و غرفههای فرهنگی و نمایشگاهی است. این فضاها به گونهای طراحی شدهاند که بتوانند همزمان میزبان تعداد زیادی از نمازگزاران و بازدیدکنندگان باشند.
فعالیتها و مراسمها
ایوان بزرگ مصلای تهران به عنوان یک مرکز جامع و فرهنگی، میزبان بیش از 1000 مراسم مذهبی و فرهنگی در سال است. از جمله این مراسمها میتوان به:
- نماز عید فطر و عید قربان: این مراسمها به عنوان بزرگترین گردهماییهای مذهبی در این محل برگزار میشود.
- ایران کتاب: نمایشگاه کتاب تهران که یکی از بزرگترین نمایشگاههای کتاب در کشور است، به طور سالانه در مصلای تهران برگزار میشود.
- یادوارههای شهدا: ایوان بزرگ مصلای تهران میزبان یادوارههایی برای شهدای جنگ تحمیلی و دیگر شهدای انقلاب اسلامی است که به ترویج فرهنگ ایثار و شهادت کمک میکند.
تأثیرات اجتماعی و فرهنگی
ایوان بزرگ مصلای تهران نه تنها به عنوان یک مکان مذهبی بلکه به عنوان یک مرکز فرهنگی و اجتماعی، تأثیرات مثبت زیادی در جامعه داشته است:
- گسترش فرهنگ اسلامی: برگزاری مراسمهای مذهبی و فرهنگی در ایوان مصلای تهران باعث ترویج آموزههای اسلامی و فرهنگی در بین مردم میشود.
- آموزش و آگاهی: برگزاری کلاسها، کارگاههای آموزشی و نشستهای فرهنگی در این مکان به ارتقاء سطح آگاهی و دانش عمومی مردم کمک میکند.
- تقویت ارتباطات اجتماعی: ایوان بزرگ مصلای تهران با فراهم آوردن فضایی برای تجمع مردم، موجب تقویت ارتباطات اجتماعی و تبادل فرهنگی در میان اقشار مختلف جامعه میشود.
- پشتیبانی از هنر و هنرمندان: این مرکز به عنوان یک پایگاه برای نمایش و ترویج هنرهای اسلامی و ایرانی شناخته میشود و برای هنرمندان و هنردوستان فرصتی برای حضور و نمایش تازهترین آثارشان فراهم میآورد.
نتیجهگیری
ایوان بزرگ مصلای تهران به عنوان بزرگترین مسجد کشور، نمادی از فرهنگ غنی اسلامی و ایرانی است. این بنا نه تنها به دلیل ابعاد و طراحی خاص خود، بلکه به خاطر تأثیرات اجتماعی و فرهنگیاش اهمیت دارد. با شناخت دقیقتری از ویژگیها، تاریخچه و اهداف این پروژه، میتوان آگاهانهتری به شرایط و چالشهای آن پرداخت و زمینههای استفاده بیشتر و بهینهتر از این فضای ارزشمند را فراهم کرد. مصلای تهران حرکتی است در جهت پیشبرد فرهنگ اسلامی و تقویت بنیانهای اجتماعی جامعه ایرانی که باید با حمایت و توجه بیشتری به آن پرداخته شود.